اصول و موازین حسابداری دولتی چیست؟

حسابداری دولتی یکی از شاخه‌های مهم و اساسی در دنیای حسابداری است. ما در پادکستی دیگر، به طور کامل به توضیح مفاهیم و اصطلاحات رایج در حسابداری دولتی پرداخته‌ایم. در این پادکست، قصد داریم به اصول و موازین حسابداری دولتی بپردازیم و نکات مهمی را درباره این حوزه به شما آموزش دهیم. پس همراه تیم آموزشی نخبه حساب باشید.

تعریف کلی حسابداری دولتی

حسابداری دولتی مشابه دیگر شاخه‌های حسابداری است و از اصول پایه‌ای حسابداری پیروی می‌کند. اما نکته مهم این است که در صورتی که بین قوانین و اصول حسابداری تضاد وجود داشته باشد، مقررات رسمی کشور اولویت دارند.

اصول و موازین مهم در حسابداری دولتی

حسابداری دارای اصول و چارچوب‌هایی است که باید روندهای مالی طبق آن‌ها پیش بروند. در حسابداری دولتی، شش اصل رایج وجود دارد که عبارتند از:

1. اصل لزوم نگهداری حساب‌های مستقل
2. اصل عدم وجود حساب سرمایه
3. اصل تقدم و تأمین اعتبار به انجام هزینه‌ها
4. اصل حسابداری بودجه‌ای
5. اصل تقدم قوانین و مقررات بر اصول حسابداری
6. اصل حسابداری نقدی تعدیل‌شده

شرح اصول حسابداری دولتی

1. اصل لزوم نگهداری حساب‌های مستقل

   برای فهم بهتر این اصل، باید حساب مستقل را تعریف کنیم. حساب مستقل به وجوه نقد یا دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که برای اجرای برنامه‌های خاص یک سازمان اختصاص داده شده‌اند. این حساب‌ها شامل فعالیت‌های مالی جداگانه‌ای هستند که برای ثبت دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمدها و هزینه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. طبق این اصل، حساب‌های مستقل برای تفکیک برنامه‌ها و فعالیت‌های مالی که از درآمدهای خاص تأمین می‌شوند، ضروری است.

2. اصل عدم وجود حساب سرمایه

   طبق این اصل، هیچ حسابی به عنوان “حساب سرمایه” در دستگاه‌های دولتی وجود ندارد. چون هزینه‌های جاری و عمرانی از محل بودجه کل کشور تأمین می‌شود، هیچ فرد حقیقی یا حقوقی مالک اموال و دارایی‌های دولتی نیست. بنابراین در صورت‌وضعیت مالی دستگاه‌های دولتی، حساب سرمایه وجود ندارد.

3. اصل تقدم تأمین اعتبار به انجام هزینه‌ها

   این اصل طبق اصل 55 قانون اساسی است که می‌گوید هزینه‌ها نباید از سقف اعتبارات مصوب بیشتر شوند. بنابراین، قبل از هر هزینه‌ای باید ابتدا تأمین اعتبار انجام شود. در غیر این صورت، هزینه‌ها ممکن است تعهدات بیشتری ایجاد کنند که غیرقانونی است.

4. اصل حسابداری بودجه‌ای

   یک ویژگی مهم سازمان‌های دولتی این است که باید بودجه خود را تنظیم کنند و کنترل دقیقی بر آن اعمال کنند. این کنترل شامل مقایسه درآمدهای واقعی با درآمدهای پیش‌بینی‌شده و همچنین بررسی اعتبارهای مصوب است. نظارت دقیق بر هزینه‌ها کمک می‌کند تا علل انحرافات در بودجه‌های مصوب شناسایی شود.

5. اصل تقدم قوانین و مقررات بر اصول حسابداری

   در عملیات حسابداری دولتی، قوانین و مقررات همیشه بر اصول حسابداری تقدم دارند. در صورت تضاد بین استانداردهای حسابداری و قوانین، قوانین و مقررات رسمی کشور باید اجرا شوند.

6. اصل حسابداری نقدی تعدیل‌شده

   در این روش، درآمدها بلافاصله پس از دریافت وجه نقد ثبت می‌شوند. برای ثبت هزینه‌ها، دو شرط لازم است:

   الف) کالا باید تحویل داده شود یا خدمات ارائه گردد.

   ب) پرداخت وجه بعد از تحویل کالا یا خدمات انجام شود.

نتیجه‌گیری

در این پادکست، سعی کردیم اطلاعات مفیدی در مورد اصول حسابداری دولتی به شما عزیزان ارائه دهیم.
یاد گرفتیم که رعایت شش اصل مهم در حسابداری دولتی برای پیشبرد صحیح امور مالی این دستگاه‌ها، ضروری است.