تعریف بودجه

یکی از موضوعات مهم و همیشه چالش‌برانگیز برای هر دولتی تو دنیا، بودجه‌ست.
بودجه برای هر کشور خیلی مهمه و اطلاعات زیادی در موردش وجود داره. توی این پادکست قراره درباره تعریف بودجه و اهمیتش توی حسابداری صحبت کنیم.

چرا کشورها بودجه دارن؟

هر کشوری برای اینکه دچار مشکلات مالی نشه و رشد اقتصادی داشته باشه، قبل از هر چیزی نیاز به یه برنامه‌ریزی دقیق داره. برنامه‌ای که به‌صورت منطقی، مسیر درست رو از بین کلی گزینه مختلف، مشخص کنه.
از اونجایی که آدم‌ها ذاتاً دنبال منافع خودشون هستن و همیشه می‌خوان نیازهاشونو برطرف کنن، این نیاز بی‌پایان باعث می‌شه که مدام در حال تلاش باشن. ولی از طرفی، منابعی که در اختیار داریم محدوده. پس برای اینکه بتونیم نیازهامون رو مدیریت کنیم و مشکلاتمون رو حل کنیم، یه برنامه‌ریزی اصولی نیازه.
تو دنیا یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی و اقتصادی که به این کار کمک می‌کنه، بودجه‌ی هر کشوره.

تعریف بودجه به‌زبان ساده

اگه بخوایم خیلی ساده و شفاف توضیح بدیم، بودجه یه برنامه‌ست؛ یه برنامه‌ی مالی که دولت برای یه سال آینده مشخص می‌کنه. این برنامه باعث می‌شه که همه کارها طبق اهداف و سیاست‌های کشور پیش برن.
تو بودجه، دولت پیش‌بینی می‌کنه که قراره چقدر درآمد داشته باشه، چقدر هزینه کنه و منابع مالی از کجا تأمین بشن.

بودجه از چه بخش‌هایی تشکیل شده؟

بودجه شامل چند تا بخشه:

1. پیش‌بینی درآمدها و منابع مالی: این بخش نشون می‌ده که دولت قراره توی یه سال مالی، چه مقدار درآمد داشته باشه و از چه راه‌هایی این درآمد به دست میاد.
2. پیش‌بینی هزینه‌ها: مشخص می‌شه که دولت قراره چه هزینه‌هایی انجام بده، شامل هزینه‌های اجرایی، عمرانی و غیره.
3. بودجه شرکت‌های دولتی و بانک‌ها: تو این قسمت، درآمدها و منابع مالی بانک‌ها و شرکت‌های دولتی تخمین زده می‌شه.
4. بودجه نهادهای دیگه: بعضی موسسات هم هستن که تحت یه عنوان دیگه تو بودجه‌ی کل کشور لحاظ می‌شن.

نکته:
طبق قانون، هر سازمانی که تحت مالکیت عمومی قرار بگیره (طبق اصول ۴۴ و ۴۵ قانون اساسی)، جزو دستگاه‌های اجرایی کشور حساب می‌شه. یعنی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و هر جایی که از بودجه کشور استفاده کنه، جزو این دسته قرار می‌گیره.

مراحل اجرای بودجه چیه؟

حالا که فهمیدیم بودجه چیه، بریم سراغ اینکه چجوری اجرا می‌شه. طبق ماده ۵۲ قانون محاسبات عمومی کشور، بودجه در ۷ مرحله اجرا می‌شه:

1. تشخیص
2. تأمین اعتبار
3. تعهد
4. تسجیل
5. صدور حواله
6. درخواست وجه
7. هزینه کردن

۱. تشخیص

اولین مرحله اینه که مشخص بشه چه کالاها و خدماتی برای رسیدن به اهداف دستگاه‌های اجرایی لازمه. این تشخیص باید توسط وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی انجام بشه.

۲. تأمین اعتبار

یعنی مشخص بشه که از کل بودجه‌ی تصویب‌شده، چقدر قراره برای هر بخش هزینه بشه.

۳. تعهد

به زبان ساده، یعنی کالا یا خدماتی که به مشتری تحویل داده می‌شه یا قراردادی که امضا می‌شه، تعهد محسوب می‌شه. این تعهد بر عهده وزیر یا رئیس دستگاه اجراییه.

۴. تسجیل

اینجا باید میزان بدهی‌های قابل پرداخت بررسی بشه و با اسناد و مدارک معتبر مشخص بشه که بدهی چقدره.

۵. صدور حواله

رئیس دستگاه اجرایی دستور پرداخت بدهی‌ها رو صادر می‌کنه.

۶. درخواست وجه

در این مرحله، دولت یه سند رسمی صادر می‌کنه که به خزانه اعلام می‌کنه چقدر پول باید به حساب دستگاه اجرایی واریز بشه.

نتیجه‌گیری

تو این پادکست سعی کردیم که تعریف بودجه رو به زبان ساده توضیح بدیم و مراحل اجرای اون رو بررسی کنیم. به‌طور کلی، بودجه یه برنامه‌ی مالیه که دولت باهاش اهداف و برنامه‌هاشو مدیریت می‌کنه و منابع مالی رو به درستی بین بخش‌های مختلف کشور تقسیم می‌کنه.