شخص ذیحساب کیست؟
در حسابداری دولتی، افراد و نهادهای متعددی نقش کلیدی ایفا می‌کنند. پیش‌تر در پادکستی دیگر، به تعریف حسابداری دولتی و اصطلاحات رایج این حوزه پرداخته‌ایم. اما در این پادکست، همراه تیم آموزشی نخبه حساب باشید تا در ابتدا بررسی کنیم که ذیحساب کیست؟ سپس با وظابف وی آشنا می‌شویم.
ذیحساب کیست؟
پیش از هر چیز، باید بدانیم که ذیحساب چه کسی است.
در هر نهاد یا سازمان، فردی باید به‌عنوان مأمور مسئول نظارت بر امور مالی تعیین شود تا با مجوز قانونی، عدالت را در انجام فعالیت‌های مشخص برقرار کرده و از تخلفات احتمالی جلوگیری کند.
طبق ماده ۳۱ قانون محاسبات عمومی کشور، در حسابداری دولتی چنین فردی با عنوان ذیحساب شناخته می‌شود. این شخص به‌صورت رسمی از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی منصوب شده و پس از طی فرآیند استخدام، مسئولیت نظارت بر امور مالی را بر عهده می‌گیرد. انتخاب ذیحساب، فرآیندی دقیق و حساس است و تنها افراد واجد صلاحیت برای این سمت گزینش می‌شوند.
وظایف اصلی ذیحساب
ذیحساب به‌عنوان یک مأمور دولتی، مسئولیت‌های متعددی دارد که مهم‌ترین آن نظارت بر اجرای مقررات مالی در نهادهای دولتی است.
این فرد با ایجاد هماهنگی‌های لازم در اجرای فعالیت‌های مالی و محاسباتی، باعث انسجام و نظم مالی در سازمان‌های دولتی می‌شود.
ذیحساب، زیر نظر رئیس دستگاه اجرایی فعالیت کرده و نظارت او شامل وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، دستگاه‌های اجرایی محلی و نهادهای عمومی غیردولتی منصوب‌شده به این سمت می‌شود.
سایر وظایف ذیحساب
همان‌طور که گفته شد، نظارت مالی و محاسباتی از وظایف کلیدی ذیحساب است، اما مسئولیت‌های او به این موارد محدود نمی‌شود.
مطابق قانون، این شخص وظیفه دارد که حساب‌ها را طبق ضوابط و مقررات تنظیم و نگهداری کند تا صحت امور مالی و محاسباتی تضمین شود.
گرچه حفظ اسناد مالی از وظایف اصلی ذیحساب محسوب نمی‌شود، اما او باید بر این امور نظارت کامل داشته باشد.
علاوه بر این، نهادهای دولتی می‌توانند با خیال راحت، مدیریت و تحویل وجوه نقد، سپرده‌ها و اوراق بهادار را به ذیحساب بسپارند، زیرا او مسئول نظارت بر این اموال و حساب‌های مرتبط با آن‌ها است.
ویژگی‌های یک ذیحساب موفق
افرادی که در حوزه مالی فعالیت می‌کنند، اغلب دارای ویژگی‌های مشترکی هستند و ذیحساب نیز از این قاعده مستثنا نیست:
- تسلط بر امور مالی و قوانین مرتبط: علاوه بر داشتن دانش مالی، یک ذیحساب باید به چهارچوب‌های قانونی و مقررات حسابداری دولتی تسلط داشته باشد. گاهی ممکن است میان استانداردهای پذیرفته‌شده حسابداری و قوانین دولتی تناقضی وجود داشته باشد که در این مواقع، یک ذیحساب ماهر باید قوانین رسمی را در اولویت قرار دهد.
- دقت و انضباط: امور مالی نیاز به دقت بالایی دارند. یک ذیحساب باید فردی منظم و متعهد باشد، زیرا هیچ سازمان دولتی خواهان همکاری با فردی نیست که در انجام وظایف مالی خود بی‌دقت عمل کند.
- امانت‌داری و قابلیت اعتماد: از آنجایی که ذیحساب مسئولیت نظارت بر وجوه نقد، اسناد مالی و اموال دولتی را بر عهده دارد، امانت‌داری و اعتمادپذیری او اهمیت بسیاری دارد.
عامل ذیحساب کیست؟
طبق ماده ۳۶ قانون محاسبات عمومی کشور، فردی که به‌عنوان عامل ذیحساب منصوب می‌شود، یکی دیگر از مأموران نظارتی در سازمان‌های دولتی است. این شخص از میان افراد واجد صلاحیت انتخاب شده و با حکم دستگاه اجرایی و موافقت ذیحساب، به این سمت منصوب می‌شود. عامل ذیحساب در انجام برخی وظایف، به ذیحساب کمک کرده و بخشی از مسئولیت‌های او را بر عهده می‌گیرد. البته، انتصاب این فرد بدون تأیید ذیحساب امکان‌پذیر نیست.
امین اموال کیست؟
یکی دیگر از افراد کلیدی در نظام حسابداری دولتی، امین اموال است که طبق ماده ۳۴ قانون محاسبات عمومی کشور، با تأیید ذیحساب و حکم وزارتخانه مربوطه منصوب می‌شود.
امین اموال مسئول تحویل و تحول حساب‌های اموال و اسناد مالی است و همچنین وظیفه حفاظت از این اموال را بر عهده دارد.
نتیجه‌گیری
در این پادکست، با ذیحساب، عامل ذیحساب و امین اموال آشنا شدیم.
متوجه شدیم که ذیحساب مأموری است که وظیفه نظارت بر روندهای مالی در نهادهای دولتی را بر عهده دارد و نقش مهمی در اجرای صحیح مقررات مالی ایفا می‌کند. همچنین، دانستیم که عامل ذیحساب و امین اموال در کنار ذیحساب، وظایف مهمی را در حسابداری دولتی بر عهده دارند.
