مالیات غیر مستقیم چیست؟

همان‌طور که خودتان می‌دانید دولت‌ها برای اداره کشور به پول و سرمایه احتیاج دارند و یکی از راه‌های به‌دست‌آوردن سرمایه در کشورها این است که از شهروندان موردنظر مالیات دریافت کنند و با استفاده از همان مالیات کشور را اداره نمایند. معمولاً در کشورهای پیشرفته‌تر مالیات حرف اول را در اقتصاد کشورها می‌زند و بیشتر امور کشورها با استفاده از مالیات پرداخت می‌شود. یکی از انواع این مالیات ها که توسط همه مردن جهان پرداخت می‌گردد مالیات غیر مستقیم است. ما قصد داریم در این مقاله بفهمیم که مالیات غیر مستقیم چیست و با انواع مالیات غیر مستقیم نیز آشنا شویم؛ پس بهتر است که در ادامه این مقاله با نخبه حساب همراه باشید.

تعریف مالیات غیر مستقیم

به‌طورکلی مالیات در دنیا به دو مدل مستقیم و غیر مستقیم تقسیم‌بندی می‌شود. مالیات مستقیم مالیاتی است که دولت به‌صورت مستقیم از اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می‌کند. برای مثال همه شرکت‌های ثبت شده که در ایران فعالیت می‌نمایند مالیات مستقیم پرداخت می‌کنند.

اما ماجرای مالیات غیر مستقیم متفاوت بوده و دولت نمی‌تواند آن را به‌صورت مستقیم از مردم دریافت نماید. به‌طورکلی در زندگی روزمره همه ما بارها مالیات غیر مستقیم به دولت پرداخت می‌کنیم بدون اینکه حتی خودمان متوجه چنین موضوعی شده باشیم و به آن توجه کرده باشیم.

معمولاً در دریافت مالیات غیر مستقیم دولت از واسطه‌های خود برای دریافت مالیات استفاده می‌کند و این واسطه‌ها هستند که پول مالیات شما را دریافت می‌کنند و معمولاً در دوره‌های 90 روزه این پول‌ها را جمع‌آوری کرده و در نهایت به‌حساب دولت واریز می‌نمایند.

در واقع به همین دلیل است که به این نوع مالیات، مالیات غیر مستقیم گفته می‌شود. البته همه کالاها و خدماتی که روزانه دریافت می‌کنید مشمول مالیات غیر مستقیم نمی‌شود و برخی از محصولات وجود دارند که بر اساس قانون اساسی ایران معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.

در حال حاضر تمامی کالاهای فروشگاهی که از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای خریداری می‌کنید مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند. بدین منظور که وقتی شما یک کیک خریداری می‌کنید و از آن مصرف می‌کنید مالیات غیر مستقیم آن را به دولت پرداخت کرده‌اید.

اما حال ابتدا پولی که پرداخت می‌نمایید به‌حساب کارخانه ارائه‌دهنده کالا و خدمات واریز خواهد شد پس از آن این وظیفه شرکت و کارخانه موردنظر است که مالیات پرداختی شما را جمع آمری کرده و آن را به دولت پرداخت نماید تا از این پول به جهت مدیریت کشور استفاده گردد.

این مقاله را نیز بخوانید: انواع مالیات در ایران

انواع مالیات غیر مستقیم چیست؟

حال که به‌طورکلی فهمیدید که مالیات غیر مستقیم چیست؟ وقت آن رسیده است تا با انواع مالیات غیر مستقیم نیز آشنا شویم. لازم به ذکر است که مالیات غیر مستقیم انواع مختلفی دارد و دولت از یک روش واحد برای کسب درآمد از خریدوفروش شما استفاده نمی‌کند.

ممکن است که شما با خرید یک محصول همه نوع مالیات غیر مستقیم را به‌صورت یک جا پرداخت نمایید. به همین دلیل است که برخی از کالاها همچون دخانیات در ایران از قیمت بالایی برخوردار هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با انواع مالیات غیر مستقیم آشنا شویم و اطلاعات مختلفی در این زمینه به دست بی آوریم.

مالیات بر واردات

یکی از دلایل اصلی که موجب می‌شود کالاهای خارجی یا وارداتی قیمت بالاتری نسبت به اجناس داخل داشته باشند مالیات بر واردات است که موجب شده است تولیدکنندگان داخلی نیز توان رقابت با کالاهای خارجی را داشته باشند و بتوانند از این راه کسب درآمدی داشته باشند.

وقتی که کالایی توسط شرکت یا تاجری وارد ایران می‌شود دولت بر اساس نوع کالا هزینه گمرکی برای آن در نظر می‌گیرد و تا زمانی که شخص موردنظر هزینه گمرکی را پرداخت ننماید اجازه ترخیص کالای خود را از گمرک نخواهد داشت و کالا وارد کشور نخواهد شد.

همین مالیات بر واردات کالاهای مختلف باعث می‌شود تا میزان سود حاصل از فروش محصولات وارداتی با قیمت اصلی در ایران جوابگو نباشد و سود آن‌چنان زیادی برای شرکت‌ها و اشخاص مختلف نداشته باشد. همین موضوع نیز باعث شده تا افراد مختلف مجبور باشند تا قیمت کالاهای وارداتی خود را افزایش دهند.

نکته‌ای که در این باره قابل‌توجه است این است که همه کالاهای وارداتی از هزینه گمرکی یکسانی برخوردار نیستند و این هزینه به کالایی که قصد واردکردن آن به کشور دارید بستگی خواهد داشت و شما باید به این موضوع دقت و توجه لازم را داشته باشید.

برای مثال برای درک بهتر این موضوع بهتر است که بازار واردات گوشی موبایل را به داخل کشور بررسی نماییم. اگر دقت داشته باشید حتی برند گوشی موبایل نیز روی مالیات بر واردات آن تأثیرگذار خواهد بود. برای مثال هزینه گمرکی گوشی آیفون از گوشی شیائومی بیشتر خواهد بود.

ازآنجایی‌که مالیات بر واردات موجب شده است تا مردم از تولیدات داخلی نیز استقبال کنند خیلی از افراد جامعه از قانون مالیات بر واردات راضی هستند و از آن حمایت می‌کنند. علاوه‌برآن مالیات به دست آماده از این راه نیز به آبادانی و پیشرفت کشور نیز کمک شایانی خواهد کرد.

این مقاله را نیز بخوانید: تفاوت‌های مالیات مستقیم و غیر مستقیم

مالیات بر مصرف

در بین انواع مالیات غیر مستقیم نام مالیات بر مصرف نیز به چشم می‌خورد. حال که به سؤال مالیات غیر مستقیم چیست؟ پاسخ دادیم وقت آن رسیده است تا با مالیات بر مصرف نیز آشنا شویم. از انواع مالیات که همه افراد در طول روز آن را نمی‌پردازند و مشمول همه نمی‌شوند.

نکته قابل‌توجه این است که مالیات بر مصرف باید توسط خود کارخانه تولیدکننده کالا به دولت پرداخته شود. اما کاری که کارخانه‌ها می‌کنند این است که این پول مالیات را بر روی قیمت محصول خود می‌گذارند و آن را از مصرف‌کننده که شخص خود شما باشید دریافت می‌کنند.

معمولاً کالاهایی مثل دخانیات و الکل مشمول مالیات بر مصرف می‌شوند و حتماً باید آن را پرداخت نمایید. اگر شما شخصی هستید که به‌صورت روزانه دخانیات مصرف می‌نمایید مالیات بر مصرف پرداخت می‌کنید و شاید خود شما نیز تا به امروز متوجه این موضوع نشده باشید.

البته تنها دخانیات و مشروبات الکلی نیستند که مشمول مالیات بر مصرف هستند. جالب است بدانید که نوشابه‌های گازدار غیرالکلی از جمله دلسترها و نوشابه‌های انرژی‌زا نیز مشمول مالیات بر مصرف هستند که توسط کارخانه‌های تولیدکننده از شما دریافت شده و به دولت پرداخت می‌گردد.

خریدوفروش خودرو نیز مشمول مالیات بر مصرف خواهد شد. اگر شما به‌صورت کاملاً قانونی از درب کارخانه خودرو موردنظر خود را خریداری کرده و دریافت نمایید خودرو موردنظر شما مشمول مالیات بر مصرف خواهد شد و قیمت نهایی آن افزوده می‌شود.

جالب است بدانید که حتی خریدوفروش خاویار نیز در ایران مشمول مالیات بر مصرف خواهد شد. علاوه‌برآن خریدوفروش فراورده‌های پتروشیمی و نفت نیز مشمول مالیات بر مصرف خواهد بود و باید خود شخص شما تمامی میزان مالیات مربوط به آن را پرداخت نمایید.

مالیات بر ارزش افزوده

مالیت بر ارزش افزوده از انواع مالیات غیر مستقیم چیست؟ بدون شک یکی از مهم‌ترین انواع مالیات غیر مستقیم مالیات بر ارزش افزوده محسوب می‌شود و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بدون شک مالیات بر ارزش افزوده چیزی است که روزانه همه شهروندان آن را به دولت پرداخت می‌کنند.

بدون شک در فرایند تولید کالاهای مختلف خودتان می‌دانید که قیمت کالای خام با قیمت کالای نهایی تولید شده یکسان نیست و همیشه محصول نهایی از قیمت بسیار بالاتری برخوردار خواهد بود و چنین موضوع مهمی از چشم سیاست‌مداران و اقتصاددانان دور نمانده است.

حال کارخانه‌های مختلف موظف هستند که برای این اختلاف قیمتی که بین ماده خام اولیه و کالای نهایی به وجود آمده است مالیات پرداخت کنند و آن را در اختیار دولت و سیاست‌مداران قرار دهند تا از پول به‌دست‌آمده به جهت مدیریت بهتر و آبادانی کشور استفاده گردد.

اما ارزش افزوده مالیاتی نیست که توسط خود کارخانه تولیدی پرداخت گردد و این خود شما هستید که باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نمایید و قیمت مالیات ارزش افزوده هر کالایی قبل از فروش محاسبه شده و روی قیمت نهایی آن کشیده شده است تا توسط شما عزیزان پرداخت گردد.

در حال حاضر به طور میانگین بیشتر کالاهای مصرفی روزانه افراد جامعه 9 درصد از مبلغ کل کالا محاسبه شده است. البته که در کالاهای ضروری که جزو اقلام ضروری زندگی انسان محسوب می‌شوند میزان مالیات بر ارزش افزوده به یک الی سه درصد کاهش یافته است.

حال وفتی که شما کالایی را خریداری می‌کنید میزان مالیات بر ارزش افزوده که به‌صورت اضافی روی قیمت نهایی محصول کشیده شده است به‌حساب کارخانه مربوطه واریز می‌گردد و این کارخانه است که آن را به دولت پرداخت می‌کند. البته لازم به ذکر است که خدمات مختلف نیز مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند.  اگر می خواهید بیشتر دراین باره اطلاعات کسب نمایید بهتر است که مغاله چه کسانی مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند را مطالعه نمایید.

جمع‌بندی

در نهایت به سؤال مالیات غیر مستقیم چیست؟ پاسخ دادیم و با انواع مالیات غیر مستقیم نیز آشنا شدیم. افراد مختلف زیادی در جامعه وجود دارند که به‌طورکلی با مالیات غیر مستقیم آشنا نیستند و تصور می‌کنند که آن‌ها هیچ مالیاتی نمی‌پردازند و مالیات تنها مخصوص شرکت‌ها و کارخانه‌های ثبت شده است. همان‌طور که مشاهده کردید همه اعضای جامعه با خریدوفروش کالاهای مختلف در حال پرداخت مالیات غیر مستقیم به دولت‌ها هستند. البته که میزان پرداخت مالیات غیر مستقیم ماهانه شما به میزان خرید شما بستگی دارد و ازاین‌جهت عدالت در دریافت مالیات غیر مستقیم به‌خوبی رعایت شده است و همه اقشار جامعه به یک اندازه مالیات پرداخت نخواهند کرد.