مفهوم بدهی
در علم حسابداری، بدهی‌ها یکی از اجزای اصلی معادله حسابداری (دارایی = بدهی + حقوق مالکانه) محسوب می‌شوند. این بدهی‌ها به‌منزله تعهداتی هستند که واحد اقتصادی نسبت به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر دارد و باید در آینده با استفاده از منابع اقتصادی تسویه شوند. در این پادکست با تیم آموزشی نخبه حساب همراه شوید تا به بررسی مفهوم بدهی و انواع آن، نحوه شناسایی و ثبت آن در سیستم حسابداری، به همراه مثال‌های کاربردی بپردازیم.
مفهوم بدهی در حسابداری
بدهی‌ها به تعهداتی اطلاق می‌شود که در نتیجه معاملات یا رویدادهای گذشته ایجاد شده و انتظار می‌رود که برای تسویه آن‌ها منابع اقتصادی از واحد تجاری خارج شود. به‌طور کلی، بدهی‌ها در دو گروه اصلی قرار می‌گیرند:
بدهی‌های جاری (کوتاه‌مدت)
بدهی‌های جاری شامل تعهداتی هستند که انتظار می‌رود طی یک چرخه عملیاتی یا در بازه یک سال مالی (هر کدام طولانی‌تر باشد)، از محل دارایی‌های جاری یا از طریق بدهی‌های جدید، تسویه شوند. این دسته از بدهی‌ها عموماً مربوط به فعالیت‌های روزمره شرکت بوده و بر نقدینگی تأثیر مستقیم دارند.
ویژگی‌های بدهی‌های جاری:
قابل تسویه در بازه زمانی کوتاه
مرتبط با فعالیت‌های جاری واحد تجاری
تسویه‌شونده با منابع نقدی یا دارایی‌های جاری
نمونه‌هایی از بدهی‌های کوتاه‌مدت:
حساب‌های پرداختنی: بدهی شرکت بابت خرید نسیه کالا یا خدمات
اسناد پرداختنی کوتاه‌مدت: تعهداتی که با چک یا سفته ثبت می‌شوند
مالیات پرداختنی: بدهی شرکت نسبت به مالیات‌های دولتی
هزینه‌های تعهدشده پرداختنی: مانند حقوق معوق یا اجاره پرداخت‌نشده
پیش‌دریافت درآمد: مبالغ دریافتی بابت خدمات یا کالاهایی که در آینده ارائه می‌شوند
سود سهام پرداختنی: بدهی ایجادشده هنگام تصویب سود برای سهامداران
نمونه ثبت حسابداری بدهی جاری:
تاریخ: 10 تیر 1404 – خرید نسیه مواد اولیه به ارزش 30,000,000 ریال
بدهکار: موجودی مواد اولیه – 30,000,000 ریال
بستانکار: حساب‌های پرداختنی – 30,000,000 ریال
بدهی‌های بلندمدت (غیرجاری)
این نوع از بدهی‌ها، تعهداتی هستند که سررسید آن‌ها بیشتر از یک سال مالی یا چرخه عملیاتی شرکت است. اغلب برای تأمین مالی پروژه‌ها یا سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت استفاده می‌شوند و تأثیر پایداری بر ساختار مالی شرکت دارند.
ویژگی‌ها:
مناسب برای تأمین مالی بلندمدت
نمایش در صورت‌وضعیت مالی به‌عنوان بدهی‌های غیرجاری
بهره‌گیری از منابع مالی در بازه‌های زمانی طولانی
نمونه‌هایی از بدهی‌های بلندمدت:
وام‌های بانکی با سررسید بلندمدت
اوراق قرضه منتشرشده توسط شرکت‌ها
تعهدات بلندمدت اجاره‌ای
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان
بدهی به شرکت‌های وابسته با دوره بازپرداخت طولانی
ثبت حسابداری بدهی بلندمدت:
تاریخ: 1 مرداد 1404 – دریافت وام بلندمدت 500,000,000 ریال
بدهکار: بانک (وجوه نقد) – 500,000,000 ریال
بستانکار: وام دریافتی بلندمدت – 500,000,000 ریال
نکته: در پایان سال مالی، بخش مربوط به وامی که در سال آینده سررسید دارد، باید تحت عنوان “حصه جاری وام بلندمدت” طبقه‌بندی شود.
شناسایی و سنجش بدهی در حسابداری
یک بدهی در صورتی شناسایی می‌شود که:
- احتمال خروج منابع اقتصادی از واحد تجاری وجود داشته باشد؛ و
- مبلغ آن با اطمینان قابل اندازه‌گیری باشد
نمونه‌ها و ثبت‌های بیشتر حسابداری
مثال 1: خرید نسیه کالا
تاریخ: 15 اردیبهشت 1404 – خرید 50,000,000 ریال کالا از شرکت ب
بدهکار: موجودی کالا – 50,000,000 ریال
بستانکار: حساب‌های پرداختنی – 50,000,000 ریال
مثال 2: پرداخت بخشی از بدهی به فروشنده
تاریخ: 30 خرداد 1404 – پرداخت 20,000,000 ریال از بدهی به شرکت ب
بدهکار: حساب‌های پرداختنی – 20,000,000 ریال
بستانکار: بانک – 20,000,000 ریال
نتیجه‌گیری
در این پادکست، با مفهوم بدهی و دسته‌بندی آن به جاری و بلندمدت آشنا شدیم و مثال‌هایی برای هر کدام ارائه شد. همچنین با نحوه ثبت حسابداری این تعهدات آشنایی پیدا کردیم. در نهایت باید گفت، فهم درست از ماهیت بدهی‌ها و نحوه گزارش‌دهی آن‌ها اهمیت زیادی در تهیه صورت‌های مالی شفاف دارد. حسابداران موظف‌اند بر پایه اصول حسابداری، بدهی‌ها را به‌درستی شناسایی و ارائه دهند تا استفاده‌کنندگان از این اطلاعات قادر به اتخاذ تصمیمات آگاهانه باشند.
