ماهیت حساب ها در حسابداری

در حسابداری ما به طور کلی تمامی اقلام موجود رو در 3 حساب دسته بندی می‌کنیم.

هر حساب در حسابداری ماهیتی برای خودش داره.

هدف از این پادکست درک بهتر ماهیت کاهشی و افزایشی هر حسابه.

انواع حساب‌ها:

همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، انواع حساب‌ها 3 دسته هستن.

الف) دارایی‌ها

ب) بدهی‌ها

ج) حقوق مالکانه (سرمایه)

منظور از ماهیت چیه؟

ماهیت به بیان ساده یعنی جایگاهی که یک حساب به آن تعلق داره.

یعنی ما با دونستن ماهیت یک حساب می‌دونیم که آیا جزو بدهی‌هاست؟ آیا در دارایی‌ها دسته بندی میشه یا که حقوق مالکانه است؟

تقسیم بندی ماهیت:

هر یک از حساب هایی که به آنها اشاره کردیم، دارای یک ماهیت افزایشی و یک ماهیت کاهشی هستن.

یعنی با رخ دادن یک سری از رویداد‌ها این حساب‌ها افزایش پیدا می‌کنن. و با وقوع رویداد‌های دیگری کاهش پیدا می‌کنن.

ماهیت بدهکار در حسابداری چیه؟

مفهوم بدهکار در حسابداری بدین معنا نیست که ما فردی بدهی داریم. بلکه بدین معناست که در صورت‌های مالی، ماهیت افزایشی یک سری حساب ها، بدهکاره. بدهکار بودن ماهیت یک حساب یعنی در طرف سمت راست یک سند حسابداری نوشته می‌شه.

‌ماهیت بستانکار در حسابداری چیه؟

مفهوم بستانکار هم به این معنا نیست که ما طلبکار فردی هستیم. به این معناست که ماهیت افزایشی یک سری از حساب‌ها در صورت‌های مالی، بستانکاره. بستانکار بودن ماهیت یک حساب یعنی در طرف سمت چپ یک سند حسابداری نوشته می‌شه. دقیقا برعکس ماهیت بدهکار.

مثال:

فرض کنید که در طی رویدادی ما یک واحد آپارتمان خریداری کردیم.

مبلغی که بابت خرید این آپارتمان به صورت نقدی پرداخت کردیم 350 میلیون ریال است.

بیاید باهم تحلیل کنیم که طی این رویداد چه اتفاقی افتاده است.

تحلیل:

ما یک واحد آپارتمان خریداری کردیم و یک دارایی به دارایی‌های خود افزوده ایم.

پس یک دارایی به دارایی‌های من اضافه شده.

از اون طرف من در ازای دریافت این آپارتمان و افزودن آن به دارایی های خود، 350 میلیون ریال پول نقد پرداخت کردم. یعنی از وجوه نقد من 350 میلیون ریال کم شده.

پس در ازای افزایش یک دارایی، یکی دیگر از دارایی‌های من کاهش پیدا کرده.

افزایش دارایی در حسابداری ماهیت بدهکار داره. و برعکس آن کاهش دارایی در حسابداری ماهیت بستانکار داره.

پس ثبت سند حسابداری من این شکلیه:

آپارتمان       ( بدهکار)

وجه نقد                 (بستانکار)

نکته مهم:

همانطور که در سند بالا مشاهده می‌کنین، هنگام ثبت سند حسابداری باید توجه داشته باشیم که حساب بستانکار ما بعد از مقداری فاصله نوشته می‌شه. یعنی بعد از نوشتن بدهکار، برای نوشتن حساب بستانکار از سطر اندکی فاصله می‌دیم.

چطوری ماهیت هارو تشخیص بدم؟

به راحتی و فقط با استفاده از یک تکنیک بسیار ساده. شما با استفاده از فرمول حسابداری میتونید به راحتی ماهیت افزایشی و کاهشی هر حساب رو تشخیص بدین.

کافیه فقط یک نگاهی به این فرمول ساده بندازیم.

فرمول حسابداری:

در حسابداری ما یک فرمولی داریم که یک معادله رو به ما نشان میده. هر زمان که دو طرف این معادله برقرار باشه. و عدد دو طرف یکسان باشد بدین معناست که راه را درست رفتیم. این فرمول به این شرحه:

دارایی ها = بدهی ها + سرمایه

تحلیل فرمول:

همانطور که اشاره کردیم، برابری دو طرف این معادله یعنی صحیح بودن مراحل حسابداری ما.

مطابق این معادله جمع سرمایه و بدهی‌های ما باید همواره برابر باشد با جمع کل دارایی‌های ما.

در صورت نابرابر بودن این فرمول یعنی ما در انجام مراحل حسابداری خود مرتکب اشتباهی شدیم. در صورت نابرابر بودن باید مغایرت گیری کرده و ایراد را رفع کنیم تا معادله برقرار بشه.

استفاده از فرمول برای تشخیص ماهیت:

دارایی ها = بدهی ها + سرمایه

به علامت مساوی (=) دقت کنید. در طرف راست معادله هر حسابی که وجود داره، ماهیت افزایشی آن همیشه بدهکاره.

متقابلا در طرف سمت چپ معادله هر حسابی که وجود دارد همواره ماهیت افزایشی آن، بستانکاره.

یعنی افزایش هر دارایی ما دارای ماهیتی بدهکاره. افزایش بدهی ما همواره ماهیت بستانکار داشته و افزایش سرمایه ما هم بستانکاره.

تحلیل کلی:

می‌دونیم که افزایش دارایی برابر با بدهکاره. پس کاهش دارایی برابره با بستانکار

دقیقا مانند مثال خرید یک واحد آپارتمان که آپارتمان افزایش پیدا کرد ( بدهکار ) و وجه نقد کاهش پیدا کرد ( بستانکار )

میدونیم که افزایش بدهی و سرمایه برابر با بستانکاره. پس کاهش بدهی و سرمایه برابره با بدهکار.

جدول راهنما:

با نگاه کوتاهی به این جدول همیشه راهنمایی برای شما وجود داره. این راهنما به شما برای تشخیص ماهیت حساب‌ها در حسابداری کمک می‌کنه.

نتیجه گیری:

تلاش کردیم تا با ماهیت حساب ها در حسابداری آشنا بشیم. یاد گرفتیم که در حسابداری افزایش دارایی برابره با بدهکار و افزایش بدهی و سرمایه، بستانکاره.

در نتیجه کاهش هر یک از حساب های مذکور، برعکسه.