منظور از دارایی ها در حسابداری چیست؟

در یک فضای اداری برای انجام کاری رفته بودم و زمانی که منتظر انجام شدن فرایند کاری خودم گوشه ای نشستم، کارمند آن بخش که گویا وظیفه استخدام کارکنان جدیدی را برعهده داشت. درحال پرسیدن تعدادی سؤال از یک نوجوانی بود که برای کارآموزی آمده بود. کارمند از نوجوان خواست که به سؤال ساده ای پاسخ بدهد و تعریف کند که دارایی چیست؟

اگرچه سؤال بسیار ساده و سرراست بود اما به نظر می­رسید که کارآموز احتمالی آینده توانایی ارائه پاسخ سر راستی را نداشت. اگر شما هم اطلاعات کاملی از تعریف دارایی ندارید، این مقاله برای شما نوشته شده است.

مقدمه

اگرچه برای تمامی افراد در دنیا این سؤال به ندرت پیش می­آید که عنوان یک دارایی که مفهومی ساده دارد چه تعریف جامع و دقیقی می­تواند داشته باشد. اما برای شما مخاطبین عزیزی که علاقه مند به یاد گیری امور مالی و گسترش دانش مالی خودتون هستید. و تمام مسائل را با جزئیات کامل و با دیدگاه های متفاوت بررسی می­کنید، قطعا این دسته از سؤالات از خط فکری شما عبور کرده است. در این مقاله قصد داریم به بیان بسیار ساده ای به طور کامل دارایی را از منظر حسابداری تعریف کنیم و اهمیت آن را بررسی کنیم. همچنین قصد داریم به انواع دارایی ها اشاره ای کنیم تا با آنها آشنا شده و دانسته های خود را در این باره تکمیل کنید.

تعریف دارایی در جامعه

حتما به مواردی برخوردید که در جمعی به هنگام صحبت،افراد از داشته های خود صحبت میکنند،برای مثال فردی به ماجرای خرید یک دستگاه خودرو اشاره کرده و یا درباره آپارتمان نو سازی که اخیرا خریده است، با اطرافیان خود صحبت میکند. طبیعتا تعریف ساده دارایی همین چیزهایی هستند که ما نسبت به آنها تملک داریم و آنها متعلق به ما می­باشند اما در حرفه حسابداری به تعریف جامع تری از دارایی بر می­خوریم.

تعریف دارایی در حسابداری

حرفه حسابداری دارایی را هر نوع منبع اقتصادی و وجوه نقدی توصیف می­کند که برای اشخاص حقوقی (شرکت،سازمان یا مؤسسه) و اشخاص حقیقی (افراد) منافع آتی را به همراه داشته و ارزش خاصی را با توجه به اقتصاد آن کشور دارا می­باشد. بدیهی است که وجوه نقد برای ما ارزش مادی داشته و بسیار کار آمد است اما منظور ما از منافع آتی دارایی چیست؟

اهمیت دارایی در حسابداری

اولین قلمی که در صورت های مالی شرکت های مختلف به چشم می­خورد،دارایی است که در مقالات آینده مفصل به آن می­پردازیم. اشاره کردیم که دارایی ها منافع آتی دارند و منظور از منافع آتی،همان منفعت هایی است که در آینده طی استفاده از فرصت های مناسب می­توانیم به دست بیاوریم و اتفاقات ارزشمندی را رقم بزنیم. برای مثال فرض کنید که با توجه به شرایط تورمی کشور عزیزمان ایران و به دلیل وجود تحریم های متعدد در روابط با کشور های خارجی. ما تصمیم می­گیریم که وجوه نقد کمتری را نگه داشته و آن را به دارایی های دیگری تبدیل کنیم. با این فرض،

یک دستگاه آپارتمان همراه با یک وسیله نقلیه را خریداری کرده و هزینه آنها را نقدا می­پردازیم. فرض کنید که وسیله نقلیه ای که ما به صورت نقدی خریداری کرده ایم. کامیونی سالم و با عمر مفید بالا میباشد و می­توانیم برای حدود 10 سال از آن استفاده کنیم. در صورتی که ما در آینده تصمیم سرمایه گذاری های مختلف داشته باشیم و وجوه نقد کافی را برای انجام این فعالیت در اختیار نداشته باشیم.

به راحتی با فروش یک دارایی می­توانیم میزان مبلغ مورد نیاز برای انجام فعالیتی خاص را تأمین کنیم. این تنها منفعت آتی دارایی برای یک سازمان نبوده و در صورتی که تمایل به فروش دارایی خود نداشته باشیم، می­توانیم آنها را در محیط سازمان خود و به منظور انجام فعالیت هایی که در راستای رسیدن به اهداف سازمان هستند استفاده کنیم.

چنانچه قصد نداشته باشیم که در راستای فعالیت سازمان یا شرکت خود از دارایی مربوطه (کامیون) استفاده کنیم، همواره می­توانیم طی همکاری های شکل گرفته از طریق روابط،آن را به افرادی دیگر در قبال مبلغی معین واگذار کرده (اجاره داده) تا آنها بتوانند از مزایای حمل و نقل و قابلیت های دارایی بهره مند شوند و اهداف خود را پیش ببرند.

مثال های مذکور درباره دارایی دیگرمان (آپارتمان) که به صورت نقدی خریداری شد،نیز صدق می­کند و در صورت عدم تمایل به فروش یا عدم احساس نیاز به استفاده از آن برای فعالیت های مربوطه سازمان خودمان،می­توانیم آن را اجاره داده و از دریافت درآمد اجاره ماهانه بهره ببریم.

تعاریف و مثال های گسترده همواره یک نقطه مشترک با یک دیگر داشتند و آن هم دریافت وجوه نقدی بود که با تصمیم های اتخاذ شده نصیب ما می­شد. این اثبات می­کند که دارایی ها فارغ از ارزش اقتصادی زمان حال، منافع آتی نیز به همراه دارند.

انواع دارایی ها

بعد از تعریف کلی دارایی در حسابداری نوبت به دسته بندی آن رسیده است، دارایی ها به دو دسته کلی در حسابداری تقسیم بندی می­شوند:

1. دارایی های جاری

تعریف دارایی جاری به آن دسته از دارایی ها اطلاق می­شود که در یک تا پایان اسفندماه همان سال) xدوره مالی (برای فرض از شروع یک فروردین ماه سال

مورد استفاده قرار گرفته و تبدیل به وجه نقد شوند. در واقع به هر نوع دارایی که کمتر از یک سال به وجه نقد تبدیل شود “دارایی جاری” می­گوییم.

نمونه هایی از دارایی های جاری عبارتند از

1. موجودی نقد و بانک  2. پیش پرداخت ها  3.موجودی مواد و کالا  4. دریافتنی های تجاری  5. سرمایه گذاری های کوتاه مدت

2. دارایی های غیر جاری

تعریف این دسته از دارایی ها برعکس مورد قبلی بوده و به آن دسته از دارایی که انتظار می­رود بیش از یک سال به وجه نقد تبدیل شوند. دارایی های غیر جاری گفته می­شود. همچنین میتوان گفت دارایی هایی که ما نه به قصد فروش، بلکه به قصد استفاده آنها را خریداری می­کنیم،از دسته دارایی های غیر جاری هستند. دارایی های غیر جاری به دو دسته مشهود و نامشهود تقسیم بندی می­شوند.

نمونه های دارایی های غیر جاری عبارتند از:

1. سرمایه گذاری های بلند مدت
2.  دریافتنی های بلند مدت  
3.  ماشین آلات 
4.  ساختمان 
5.  زمین

در مقاله بعدی در رابطه به تشریح اقلام دارایی های جاری و غیر جاری و نمونه هایی از دارایی های مشهود و نامشهود خواهیم پرداخت.