20 نکته مهم در خصوص تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه مالیاتی مهم‌ترین ابزار شفافیت مالی برای سازمان امور مالیاتی است و رعایت این 20  نکته مهم در خصوص تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی برای هر مودی مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است. کوچک‌ترین خطا در ثبت یا ارسال اظهارنامه می‌تواند به جرایم سنگین، محرومیت از معافیت‌ها یا حتی مشکلات حقوقی منجر شود. بنابراین آشنایی با نکات کلیدی در این مسیر برای حسابداران، مدیران مالی و صاحبان کسب‌وکار ضروری است.

در این مقاله به ۲۰ نکته مهم در خصوص تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی پرداخته‌ایم تا با رعایت این اصول، ریسک خطاها کاهش یافته و امکان استفاده از مزایای قانونی فراهم شود.

۲۰ نکته کلیدی در تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی

1.رعایت اصول و استانداردها
اظهارنامه مالیاتی باید متناسب با ماهیت فعالیت، حجم فعالیت و شرایط اقتصادی تهیه شود و منطبق بر اصول حسابداری، استانداردها و قوانین مالیاتی باشد.

2.در نظر گرفتن اهداف پس از ارسال اظهارنامه
هنگام تنظیم اظهارنامه باید نیازهای احتمالی پس از ارسال مانند بررسی سود و زیان، نسبت‌های مالکیت، نقدینگی و شرایط دریافت تسهیلات بانکی در نظر گرفته شود.

3.ثبت و اثبات درآمدهای معاف و نرخ صفر
برای درآمدهای معاف، مشمول مالیات مقطوع یا نرخ صفر، باید مجوزها، پروانه‌های بهره‌برداری و اسناد مرتبط نگهداری و صحت‌سنجی شود.

4.ثبت دقیق تراکنش‌های بانکی
کلیه تراکنش‌های بانکی (اعم از حساب‌های جاری و پشتیبان) باید دقیقاً در سیستم حسابداری ثبت شود و با اظهارنامه مطابقت داشته باشد.

5.ثبت حساب تنخواه در سیستم حسابداری
حساب تنخواه گردان، حتی اگر به نام فرد دیگری باشد، باید در سیستم حسابداری ثبت شده و صورتحساب بانکی آن افشا گردد.

6.جلوگیری از مانده بستانکار در حساب‌های نقد و بانک
وجود مانده بستانکار در حساب‌های نقد و بانک در هر روز سال مالی ممنوع است و باید علت آن بررسی و اصلاح شود.

7.اصلاح حساب‌های بانکی صرفاً از طریق سامانه ثبت‌نام
ویرایش یا تغییر حساب‌های بانکی از طریق اظهارنامه ممکن نیست و باید در سامانه ثبت‌نام مالیاتی انجام شود.

8.ماهیت حساب پیش‌پرداخت
حساب پیش‌پرداخت باید صرفاً برای خرید کالا یا خدمات استفاده شود و به‌کارگیری آن برای مطالبات قابل تهاتر اشتباه است.

9.انبارداری مواد اولیه و کالاها
کلیه مواد اولیه و کالاها باید بر اساس ماهیت در انبارهای جداگانه نگهداری شود.

10.ثبت اولیه دارایی‌های ثابت
دارایی‌های ثابت باید در ابتدا به بهای تمام‌شده تاریخی ثبت شوند و در ادامه می‌توانند بر اساس تجدید ارزیابی به‌روزرسانی گردند.

11.دارایی‌های کم‌ارزش و استهلاک کامل
دارایی‌هایی با بهای کمتر از ۱۰٪ حد نصاب معاملات کوچک، در پایان دوره می‌توانند به‌طور کامل مستهلک شوند (برای سال ۱۴۰۳، معادل ۲۱۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال).

12.محاسبه استهلاک در پایان سال مالی
عدم محاسبه هزینه استهلاک منجر به گزارش‌دهی نادرست می‌شود اما مشمول جریمه مالیاتی مستقیم نخواهد بود.

13.ثبت دارایی‌های ثابت در زمان تحصیل
در صورت عدم ثبت دارایی‌ها در تاریخ تحصیل، برای ثبت بعدی نمی‌توان از ارزش‌گذاری کارشناس رسمی دادگستری به‌عنوان مبنا استفاده کرد.

14.گردش حساب پرداختنی‌های تجاری
گردش بستانکار حساب پرداختنی تجاری باید صرفاً بابت خرید کالا و هزینه‌های مرتبط با فعالیت تجاری ثبت شود.

15.گردش حساب دریافتنی‌های تجاری
گردش بدهکار حساب دریافتنی تجاری باید صرفاً بابت فروش کالا و خدمات شرکت ثبت شود.

16.مدارک مربوط به پیش‌دریافت‌ها
چون گردش بستانکار حساب پیش‌دریافت معمولاً همراه با ورود وجه نقد است، برای اثبات غیر‌درآمدی بودن آن باید اسناد معتبر وجود داشته باشد.

17.ثبت اطلاعات چک‌های صیادی
اطلاعات چک‌های صیادی صادره به نام مؤدی در اختیار سازمان امور مالیاتی است و باید در اظهارنامه لحاظ شود.

18.لزوم نگهداری اسناد برای مالیات بر ارزش افزوده
صاحبان مشاغل مشمول مالیات بر ارزش افزوده حتی در صورت ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰، موظف به نگهداری اسناد و ارائه در صورت حسابرسی هستند.

19.توجه به معافیت‌ها و زیان‌دهی
در صورت زیان‌ده بودن یا استفاده از معافیت‌های مواد ۱۳۷، ۱۶۵ و ۱۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم، مؤدی باید اظهارنامه کامل ارسال کند و از فرم تبصره ماده ۱۰۰ استفاده نکند.

20.ارائه اظهارنامه برای استفاده از مزایای قانونی
ارسال اظهارنامه کامل به‌ویژه در شرایط زیان یا بهره‌گیری از معافیت‌ها، تنها راه استفاده از تسهیلات قانونی و جلوگیری از جرایم احتمالی است.

جدول جمع‌بندی نکات اظهارنامه مالیاتی

نتیجه‌گیری

ارسال اظهارنامه مالیاتی یک تکلیف قانونی و حساس است که بی‌توجهی به آن می‌تواند عواقب مالی و حقوقی سنگینی داشته باشد. رعایت این 20 نکته مهم در خصوص تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی که در این مقاله بیان شد، به مؤدیان کمک می‌کند تا اظهارنامه‌ای دقیق، شفاف و قانونی ارسال کنند. این کار نه‌تنها ریسک مالیاتی را کاهش می‌دهد بلکه امکان استفاده از معافیت‌ها و مزایای قانونی را نیز فراهم می‌کند.